Στους δρόμους θα κυκλοφορούν σε λίγα χρόνια τα λεγόμενα «αυτόνομα» αυτοκίνητα, οχήματα σαν το google car που θα κινούνται (και θα μας μεταφέρουν όπου επιθυμούμε) χωρίς οδηγό. Οι περισσότεροι, όμως, ονειρευόμαστε ότι κάποια στιγμή θα αποφεύγουμε ολοκληρωτικά την κυκλοφοριακή συμφόρηση των μεγαλουπόλεων με τη βοήθεια αυτοκινήτων που θα τρέχουν στους δρόμους και θα σκίζουν τους αιθέρες με την ίδια ευκολία. Αυτό το «παιδιάστικο» κατά πολλούς, όνειρο, υλοποιείται καθώς το ιπτάμενο αυτοκίνητο, έκανε την εμφάνισή του στην έκθεση αυτοκινήτων της Νέας Υόρκης.
Το αυτοκίνητο-αεροσκάφος, που παρουσιάστηκε στην έκθεση, δεν ήταν ένα -ακόμη- πλαστικό μοντέλο κατασκευασμένο για φωτογραφίσεις. Πριν από μερικές εβδομάδες ολοκλήρωσε την πρώτη από τις 75 δοκιμαστικές πτήσεις που απαιτούνται από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ (FAA) προκειμένου να κριθεί η αξιοπλοΐα του. Ταυτόχρονα ένα άλλο παρόμοιο αεροσκάφος/αυτοκίνητο, από την Ολλανδία, το Personal Air and Land Vehicle, εν συντομία Pal-V, έλαβε την αρχική έγκριση που απαιτείται για την πραγματοποίηση πτήσεων.
Τα στελέχη και των δύο εταιρειών υπόσχονται ότι οι δημιουργίες τους θα βρίσκονται πολύ γρήγορα στους χώρους στάθμευσης των επαύλεων της εκλεκτής πελατείας τους: το Terrafugia (στοιχίζει 279.000 δολ.) εντός του ερχόμενου έτους ενώ το Pal-V (με τιμή 300.000 δολ.) μερικούς μήνες αργότερα.
H αλήθεια είναι -προειδοποιούν οι ειδικοί- ότι ένα μεταφορικό μέσο σαν το ιπτάμενο αυτοκίνητο μπορεί να είναι άρτιο στο σχεδιαστήριο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα αποδειχθεί εξίσου ικανοποιητικό όταν κυκλοφορήσει στους δρόμους των πόλεων.
Γι’ αυτό τίποτα δεν μπορεί να αποκλείσει ότι μέχρι την οριστική αδειοδότησή του θα υπάρξουν και νέες, πιθανώς μεγάλες καθυστερήσεις. Ενα από τα θέματα που απασχολούν τόσο τους κατασκευαστές όσο και τους ελεγκτικούς φορείς είναι, παραδείγματος χάρη, ποιοι κανόνες θα πρέπει να διέπουν την κυκλοφορία τους. Πρέπει να συμμορφώνονται με αυτούς που θεσπίζει η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας για τα μικρά αεροσκάφη ή με αυτούς του υπουργείου Μεταφορών για τα αυτοκίνητα; Τόσο το Terrafugia όσο και το PAL-V είναι «υβρίδια» και των δύο, είναι δηλαδή, και αυτοκίνητα και μικρά αεροσκάφη.
Τα προβλήματα αδειοδότησης
Στις ΗΠΑ, η κατασκευή ιπτάμενων αυτοκινήτων αναπτύχθηκε ιδιαίτερα τα τελευταία οκτώ χρόνια, αφού η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας δημιούργησε μία νέα κατηγορία ελαφρών αεροσκαφών βοηθώντας εταιρείες και σχεδιαστές να στραφούν προς το συγκεκριμένο είδος. Ετσι, σύμφωνα με τα κριτήρια που θεσπίστηκαν, ένα αεροπλάνο για να ενταχθεί στη νέα κατηγορία πρέπει να είναι μονοθέσιο ή διθέσιο, να έχει έναν μόνο κινητήρα, αποσυμπιεσμένη καμπίνα επιβατών και το βάρος του να μην ξεπερνά τα 660 κιλά. Η ταχύτητά του επίσης δεν πρέπει να ξεπερνά τα 220,8 χιλιόμετρα ανά ώρα. Ο Κλιφ Αλεν, αντιπρόεδρος του τμήματος πωλήσεων της Terrafugia, υποστηρίζει ότι οι σχεδιαστές του Transition, του ιπτάμενου αυτοκινήτου, ζήτησαν να μάθουν το 2008 από την αρμόδια ομοσπονδιακή υπηρεσία, κατά πόσο στη νέα κατηγορία των ελαφρών αεροσκαφών θα μπορούσαν να ενταχθούν και όσα μικρά αεροπλάνα είχαν τη δυνατότητα κίνησης στους δρόμους.
Η απάντηση των αρμοδίων ήταν καταφατική αλλά, ομολογουμένως, τα προβλήματα παρέμεναν πολλά αφού δεν έχει ξαναϋπάρξει ιπτάμενο αυτοκίνητο.
Το 1956 η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας ενέκρινε το Taylor Aerocar. Κατασκευάστηκαν έξι τέτοια αυτοκίνητα αλλά η εταιρεία χρεοκόπησε.
Το 2010, το Maverick, ένα αυτοκινητάκι το οποίο μπορεί να κατακτήσει τους αιθέρες με τη βοήθεια ενός κινητήρα και αλεξιπτώτου, έλαβε άδεια πτήσης ως ελαφρό αεροσκάφος. Ο επικεφαλής της ομάδας των σχεδιαστών και πιλότος δοκιμών Τρόι Τάουνσεντ επισημαίνει ότι την τελευταία τριετία δεν έκανε τίποτα άλλο από το να προσπαθεί να λύνει τα διάφορα γραφειοκρατικά ζητήματα που θα επέτρεπαν στο μικρό ιπτάμενο αυτοκίνητο να πάρει άδεια. Σήμερα το Μaverick πωλείται ως αεροπλάνο για λάτρεις του μοντελισμού και όχι ως ιπτάμενο αυτοκίνητο. Οι κατασκευαστές επέλεξαν αυτή τη λύση προκειμένου να μην μπλέξουν εκ νέου στον ιστό της γραφειοκρατίας. Στην Terrafugia, τα πράγματα είναι κάπως πιο πολύπλοκα. Oι μηχανικοί της εταιρείας προσπάθησαν να βγάλουν άδεια κυκλοφορίας του ιπτάμενου αυτοκινήτου στην κατηγορία «πολυμορφικό όχημα». Το αν θα πάρει τη σχετική έγκριση από την Υπηρεσία για την Ασφάλεια των Εθνικών Οδικών Δικτύων θα κριθεί μετά την υποβολή των αποτελεσμάτων των διάφορων δοκιμασιών που θα πραγματοποιηθούν με τη βοήθεια ηλεκτρονικών προσομοιώσεων που θα δείχνουν με ποιο τρόπο αντεπεξέρχονται τα διάφορα τμήματά του σε περίπτωση σύγκρουσης ή πρόσκρουσης στο έδαφος.
Το Terrafugia προσπάθησε να διευκολύνει όσο ήταν δυνατόν την έγκριση και αδειοδότησή του. Οι μηχανικοί χρησιμοποιήσουν τροχούς και ελαστικά μοτοσικλετών, έτσι ώστε να έχει μικρότερο βάρος, ενώ έλαβαν έγκριση για την χρήση πολυανθρακικού πλαστικού στα παράθυρα. Εάν χρησιμοποιούσαν υαλοπίνακες για αυτοκίνητα σε περίπτωση που έπεφτε πάνω ένα πτηνό θα γίνονταν κυριολεκτικώς χίλια κομμάτια.
Παρότι όμως, το Transition της Terrafugia θεωρείται από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς «αυτοκινούμενο όχημα» ο κινητήρας που διαθέτει δεν πρέπει αναγκαστικά να πληροί τους κανόνες περί περιορισμού εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου . Η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ αποφάσισε ότι τα «ιπτάμενα αυτοκίνητα» είναι αεροσκάφη. Βέβαια, αν κάποια στιγμή, τα ιπτάμενα αυτοκίνητα λάβουν τη θέση που έχουν τα σημερινά οικογενειακά οχήματα, προφανώς θα γίνουν φιλικότερα στο περιβάλλον.
Οι πιλότοι δοκιμών της Terrafugia έχουν πραγματοποιήσει «βουτιές» κι άλλα ακροβατικά με το Τransition προκειμένου να δείξουν ότι το μικρό αεροσκάφος/αυτοκίνητο μπορεί να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε πρόβλημα βρεθεί δρόμο του.
Ζυγίζει 750 κιλά, είναι μοτοσικλέτα και όχι μόνο…
Θεωρητικώς η αδειοδότηση του ολλανδικού PAL-V πρέπει να είναι απλή υπόθεση. Το διθέσιο «γυροκόπτερο», έχει βάρος 750 κιλών, διαθέτει τρεις τροχούς και συμπεριφέρεται σαν μοτοσικλέτα. Ως τρίτροχο μπορεί να πάρει άδεια κυκλοφορίας μοτοσικλέτας από την αρμόδια αρχή και να υπόκειται στους ίδιους κανόνες ασφάλειας με αυτά τα ελαφρά οχήματα, κάτι αρκετά εύκολο. Το PAL-V μπορεί και πετά χάρη στην έλικα που διαθέτει αλλά και ένα μικρό προωθητήρα στο πίσω μέρος της «καμπίνας επιβατών».
Το σχετικά υψηλό κέντρο βάρους του υπήρξε μείζον πρόβλημα που τελικά υπερκεράστηκε χάρη στον σχεδιασμό τύπου Carver που του επιτρέπει να λαμβάνει μεγάλη κλίση. «Στο PAL-V το κέντρο βάρους είναι περίπου στους ώμους του χειριστή, γεγονός που θα έκανε το μικρό ιπτάμενο όχημα να αναποδογυρίζει εάν δεν διέθετε την ικανότητα κλίσης. Ετσι, όμως, μπορεί και παραμένει σταθερό σε όλες τις καταστάσεις» εξηγεί ο διευθύνων σύμβουλος και συνιδρυτής της εταιρείας, Ρόμπερτ Ντίνγκμανς.
Το PAL-V διαθέτει άδεια για κυκλοφορία στους δρόμους της Ευρώπης και τώρα απομένει να λάβει τη σχετική άδεια που θα του επιτρέψει να πραγματοποιεί πτήσεις. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι θα μπορεί να κυκλοφορεί και στους αμερικανικούς ουρανούς. Αλλά από τη στιγμή που θα λάβει τη σχετική έγκριση στην Ευρώπη θα είναι ευκολότερο να λάβει και στα άλλα κράτη. Τα στελέχη της PAL-V προβλέπουν ότι θα αρχίσουν να παράγουν μαζικά τέτοια ιπτάμενα οχήματα γύρω στο 2014.
Τώρα βέβαια, μένει να αποδειχθεί κατά πόσο τα οχήματα είναι και εμπορικώς βιώσιμα. Ισως, στο εγγύς μέλλον η φράση «να πεταχτώ σπίτι μου» να έχει και κυριολεκτική σημασία.
