Σύμφωνα με δημοσίευμα του The Economist, ήταν κοινώς αποδεκτό, πως οι συνθήκες για τη συγχώνευση των δυο αερομεταφορέων ήταν τέλειες την περίοδο που ανακοινώθηκαν οι προθέσεις τους για συνεργασία. Όμως, στις 13 Αυγούστου, American Airlines και US Airways, βρέθηκαν σε δεινή θέση όταν το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης και έξι εισαγγελίες κατήγγειλαν την προτεινόμενη συγχώνευση για δημιουργία μονοπωλίου. Οι αρχές ανταγωνισμού επισήμαναν συγκεκριμένα ότι η συμφωνία θα απέβαινε εις βάρος των επιβατών, που θα αντιμετώπιζαν «υψηλότερα εισιτήρια και λιγότερες επιλογές».
Η νέα αεροπορική εταιρεία, που επρόκειτο να έχει την επωνυμία American Airlines Group, θα ήταν η μεγαλύτερη στον κόσμο με περίπου 187 εκατ. επιβάτες ετησίως και περισσότερους από 100.000 υπαλλήλους. Επειτα από δεκαετίες συγκεντρώσεων στον κλάδο, το αποτέλεσμα θα ήταν να βρεθεί το 80% των εγχώριων αερομεταφορών της Αμερικής στα χέρια μόλις τεσσάρων αερομεταφορέων: της καινούργιας, συν τις Delta, United και Southwest. Και δεν είναι βέβαιο ότι θα σταματούσε η διαδικασία συγχωνεύσεων στον κλάδο. Φημολογείται πως ένας από τους λόγους για τους οποίους αποφάσισαν οι αρχές ανταγωνισμού να εναντιωθούν στην εν λόγω συγχώνευση ήταν η υποψία τους πως ο καινούργιος αερομεταφορέας σκοπεύει να προχωρήσει σε περαιτέρω συγχώνευση με τη United. Η στάση τους ενδέχεται, επίσης, να καταδεικνύει την πρόθεση της κυβέρνησης Ομπάμα να υιοθετήσει πιο σκληρή γραμμή στη δεύτερη θητεία του σε ό,τι αφορά τη νομοθεσία κατά των μονοπωλίων.
Είναι δικαιολογημένες οι ανησυχίες τους; Σύμφωνα με τον Πίτερ Κλαρκ, καθηγητή στο University College London και συγγραφέα βιβλίου με θέμα τις συγχωνεύσεις, υπάρχουν πολλοί κλάδοι στους οποίους «παραμένει ένας ισχυρός ανταγωνισμός μολονότι οι μεγάλοι παίκτες μετρούνται στα δάχτυλα». Στους κλάδους αυτούς συγκαταλέγονται οι τηλεπικοινωνίες, ο τομέας των λιανικών πωλήσεων, οι πετρελαιοβιομηχανίες, οι χημικές βιομηχανίες και τα ΜΜΕ. Επιπλέον οι American Airlines και US Airways λειτουργούν ανταγωνιστικά μόνον σε 12 εσωτερικά δρομολόγια. Αυτός ήταν, άλλωστε, ο λόγος που αναμενόταν να εγκριθεί η συγχώνευση.
Η καταγγελία για δημιουργία μονοπωλίου καταδεικνύει πως οι αρχές ανταγωνισμού υιοθετούν τώρα μια άποψη για τον ανταγωνισμό ευρύτερη από τη συνήθη στον παρελθόν σε ό,τι αφορά τις συγχωνεύσεις αερομεταφορέων. Συγκρίνουν τον ναύλο που θα χρεώνει η American για μια απευθείας πτήση ανάμεσα σε δύο πόλεις με τον ναύλο που χρεώνει η US Airways για την ίδια διαδρομή με μία στάση ενδιάμεσα. Οι πτήσεις αυτές διαρκούν περισσότερο αλλά είναι πολύ φθηνότερες. Οι αρχές ανταγωνισμού εκφράζουν φόβους για ενδεχόμενη κατάργηση αυτών των ελκυστικών πτήσεων, τις οποίες συχνά διαφήμιζε συστηματικά η US Airways για να αποσπάσει επιβάτες από την American (όπως και από τις Delta και United).
Οι δύο επίδοξοι εταίροι έχουν εκφράσει την πρόθεση να «αμυνθούν σθεναρά» της μεταξύ τους συμφωνίας. Θα κληθούν να πείσουν πως οι επιβάτες θα επωφεληθούν και όχι μόνον από τον αυξημένο ανταγωνισμό ανάμεσα στον νέο αερομεταφορέα και τις Delta και United. Θα κληθούν, επίσης, να δώσουν εξηγήσεις για μια σειρά από εσωτερικά e-mails που αντήλλαξαν στελέχη τους και στα οποία σημείωναν πόσες ευκαιρίες παρουσιάζονταν για να αυξήσουν τα εισιτήρια μετά τη συγχώνευση. Αυτά τα e-mails περιήλθαν στον έλεγχο των αρχών ανταγωνισμού. Ισως οι δύο αεροπορικές προσπαθήσουν, προτού η υπόθεση φθάσει στο δικαστήριο, να διευθετήσουν τα προβλήματα είτε αφήνοντας ορισμένα δρομολόγια στους ανταγωνιστές τους είτε δίνοντας εγγυήσεις για τα επίπεδα των τιμών και των υπηρεσιών. Αν διαθέτουν αρκετή σύνεση, θα επιδιώξουν ορισμένες τέτοιες παραχωρήσεις στο αεροδρόμιο της πολιτείας της Ουάσιγκτον, καθώς ο νέος αερομεταφορέας θα ελέγχει σε αυτό το 69% των χρόνων προσγείωσης και απογείωσης (slots). Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να συμπιεστεί η δραστηριότητα της ανταγωνιστικής τους JetBlue, που νοικιάζει slots από την American και ανταγωνίζεται τη US Airways σε ότι αφορά τις τιμές σε δρομολόγια που ευνοούν οι πολιτικοί της Αμερικής.
