Γράφει ο Αλέξης Αντιμάντο
Η πρωτοφανής κρίση που προκάλεσε στη βιομηχανία των αερομεταφορών η πανδημία του κορονοϊού όπως όλα δείχνουν θα οδηγήσει στην υποχώρηση, αν όχι και εξαφάνιση, του φθηνού αεροπορικού ταξιδιού στο άμεσο μέλλον.
Η επόμενη μέρα θα βρει τον χώρο των αερομεταφορών ριζικά αλλαγμένο, αφού θα έχουν μεταβληθεί πολλές σημαντικές παράμετροι του κλάδου. Μεταξύ αυτών των παραγόντων είναι η μείωση του ανταγωνισμού, η έλλειψη ζήτησης και κατ´επέκταση η χαμηλή πληρότητα των πτήσεων, η κατάργηση των σύντομων turnarounds καθώς και η οικονομική στενότητα των αεροπορικών εταιριών.
Είναι γεγονός ότι η κρίση που έχει ξεσπάσει στον αεροπορικό κλάδο, εξαιτίας του Covid-19 έχει προκαλέσει οικονομική αιμορραγία σε όλες σχεδόν τις αεροπορικές εταιρίες του κόσμου ανεξαιρέτως. Δεν θα είναι λίγοι οι αερομεταφορείς που είτε θα βγουν νοκ-άουτ, αδυνατώντας να ανταπεξέλθουν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις, είτε θα εξαγοραστούν από άλλες μεγαλύτερες και ισχυρότερες αεροπορικές εταιρίες προκειμένου να αποφύγουν το λουκέτο. Όποιο από τα δυο και αν συμβεί, το αποτέλεσμα θα είναι λίγο πολύ το ίδιο, από πλευράς ανταγωνισμού, αφού θα σημειωθεί μια μεγαλύτερη συγκέντρωση στον κλάδο και οι εταιρίες που θα ανταγωνίζονται ευθέως η μία την άλλη θα μειωθούν αισθητά. Η αύξηση των τιμών των προϊόντων, όταν επικρατούν στην αγορά συνθήκες χαμηλού ανταγωνισμού, αποτελεί έναν από τους πλέον βασικούς κανόνες της αγοράς.
Επιπλέον, το αντίκτυπο της πανδημίας στη ψυχολογία των καταναλωτών είναι τεράστιο. Ο φόβος να μην κολλήσουν τον ιό αναμφίβολα θα κρατάει τους ανθρώπους μακριά από τα αεροπλάνα, ακόμα και όταν οι χώρες ανοίξουν τα σύνορα τους και επιτρέψουν έτσι την επαναφορά των αεροπορικών συνδέσεων. Δύσκολα όμως παρά τη χαμηλή ζήτηση οι αερομεταφορείς θα χαμηλώσουν τους ναύλους τους αφού κάτι τέτοιο πρακτικά δεν θα τους συμφέρει, μη ξεχνάμε άλλωστε ότι θα πρέπει κάπως να σώσουν ο,τι μπορούν από τις απώλειες και να μπαλώσουν τρύπες. Πιο ρεαλιστικό φαντάζει το ενδεχόμενο οι αεροπορικές εταιρίες να χρησιμοποιήσουν άλλα τεχνάσματα για να προσελκύσουν το επιβατικό κοινό, όπως για παράδειγμα το να αφήνουν την μεσαία θέση κενή για να νιώθουν οι επιβάτες ότι έχουν έναν σχετικό πρόσωπο χώρο αλλά και μια απόσταση ασφαλείας από τους άλλους επιβάτες ή και να δίνουν την δυνατότητα στους πελάτες να γνωρίζουν την πληρότητα της πτήσης τους πριν ταξιδέψουν και να μπορούν να την αλλάζουν για άλλη μέρα δίχως επιπλέον χρέωση. Οι παραπάνω δυο προτάσεις προέρχονται από την EasyJet και την United αντιστοίχως. Σε κάθε περίπτωση πάντως, παρά τη χαμηλή ζήτηση και την χαμηλή πληρότητα των πτήσεων, οι ναύλοι αναμένεται να διατηρηθούν σε σχετικά υψηλά επίπεδα παρά την οικονομική κρίση και τη μειωμένη ζήτηση.
Τέλος, ένας ακόμη πολύ σημαντικός παράγοντας που συνέβαλλε, μεταξύ άλλων, τα τελευταία χρόνια στην άνθηση του low-cost αεροπορικού ταξιδιού και δεν είναι άλλος από τα πολύ σύντομα turnarounds των αεροσκαφών, θα αποτελεί πλέον παρελθόν. Το σύντομο turnaround, δηλαδή η διαδικασία άφιξης, στάθμευσης, εκφόρτωσης, φόρτωσης και αναχώρησης και πάλι του αεροσκάφους, βοήθησε τις αεροπορικές εταιρίες να αυξήσουν την κερδοφορία τους καθώς τους επέτρεψε να εκτελούν εντός της ημέρας περισσότερες πτήσεις. Τα περισσότερα δρομολόγια σε συνδυασμό με τα γεμάτα αεροπλάνα επέτρεψαν την πτώση των τιμών αφού οι θέσεις προσφέρονταν μαζικά. Πλέον θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι τα αεροπλάνα θα περνούν αρκετά περισσότερο χρόνο στο έδαφος, μεταξύ των πτήσεων. Κι αυτό τόσο γιατί θα λαμβάνει χώρα σχολαστικός καθαρισμός της καμπίνας, όσο και γιατί οι επιμέρους διαδικασίες στα αεροδρόμια τις οποίες ακολουθούν οι ταξιδιώτες στα πλαίσια κάθε ταξιδιού (πχ. Check-in, έλεγχος, επιβίβαση) θα γίνουν πιο χρονοβόρες, λαμβάνοντας υπόψη τα νέα μέτρα ασφαλείας που εισάγονται στα αεροδρόμια όλου το κόσμου, στα πλαίσια της καταπολέμησης της μετάδοσης του κορονοϊού.
Οι παραπάνω παράγοντες, συνεπώς, δεν αφήνουν σχεδόν κανένα περιθώριο για φθηνούς ναύλους γιατί πολύ απλά οι αεροπορικές εταιρίες δεν θα είναι πλέον σε θέση να τους προσφέρουν επικερδώς. Η χρυσή εποχή του low cost αεροπορικού ταξιδιού σημειώθηκε με μια εποχή που χαρακτηριζόταν από την αλματώδη αύξηση της ζήτησης για συνδέσεις και συχνότητες δρομολογίων σε συνδυασμό με την ολοένα και αυξανόμενη προσφορά σε νέες γραμμές και δρομολόγια από τις αεροπορικές εταιρίες.
Καθώς η αεροπορία σιγά σιγά θα επανέρχεται από το μεγαλύτερο σοκ στην ιστορία της, θα κουβαλά στις αποσκευές της πολύτιμα μαθήματα κι εμπειρίες, που θα την βοηθήσουν να αναγεννηθεί. Οι νόμοι της οικονομίας δείχνουν πως κατά πάσα πιθανότητα το low-cost ταξίδι πέθανε με την επιδημία, αλλά ίσως αυτό να αποτελέσει και μια ευκαιρία για τις αεροπορικές εταιρίες αλλά και τον κλάδο γενικότερα ώστε να μπορέσει να στραφεί σε καλύτερες υπηρεσίες, μεγαλύτερη ασφάλεια, κι έναν πιο υγιή ανταγωνισμό που δεν θα επικεντρώνεται σε έναν ανελέητο πόλεμο τιμών. Τέλος, η αεροπορία θα έχει την ευκαιρία να χτίσει γερές βάσεις ώστε στο μέλλον να αντέξει τις αναταράξεις που τελικά καμία φορά δεν μπορεί κανένας να προβλέψει.
