Η ευρωπαϊκή αγορά αερομεταφορών συγκεντρώθηκε στη Μαδρίτη για το 22ο Συνέδριο, Έκθεση και Συνέλευση της ACI Europe, υπό τη φιλοξενία της Aena Aeropuertos. Το θέμα της φετινής εκδήλωσης ήταν ‘Προτεραιότητα στον επιβάτη – Από τους Διευθυντές Υποδομών στους Φορείς Παροχής Υπηρεσιών’.
Μετά από μια δυναμική ανάκαμψη της επιβατικής κίνησης το 2011, με την οποία τα αεροδρόμια της Ευρώπης υποδέχθηκαν επιπλέον 100 εκατ. επιβάτες και την υψηλότερη επιβατική κίνηση από ποτέ, με 1,585 δισ. επιβάτες, η αύξηση της κυκλοφορίας έχει επιβραδυνθεί σημαντικά από την αρχή του 2012.
Η επιβράδυνση στις χώρες της ΕΕ πλήττει κυρίως τα αεροδρόμια, όπου η κίνηση των επιβατών έμεινε σχεδόν στάσιμη, στο 0,7% τον Απρίλιο, με 11 εθνικές αγορές να εμφανίζουν αρνητικά στοιχεία. Αντίθετα, η αύξηση στα αεροδρόμια εκτός ΕΕ παραμένει εξαιρετικά δυναμική, με αύξηση της επιβατικής κινησης κατά 9,1% τον ίδιο μήνα -με πρωτοπόρους τα αεροδρόμια στη Ρωσία, την Τουρκία, την Ισλανδία και τη Γεωργία.
Ο Olivier Jankovec, γενικός διευθυντής του ACI Europe σχολίασε: “Οι Ολυμπιακοί Αγώνες και το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου είναι σχεδόν η μόνο ‘αχτίδα φωτός’ για πολλά αεροδρόμια της ΕΕ αυτήν τη στιγμή. Η κρίση της ευρωζώνης έφερε την επιβατική κίνηση σε τέλμα. Τα αεροδρόμια έρχονται αντιμέτωπα με έναν ανησυχητικό συνδυασμό αρνητικών, καθοριστικών παραγόντων που επηρεάζουν την εναέρια κυκλοφορία -πολλοί από τους οποίους αφορούν ειδικά την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πέρα από την κρίση του χρέους, η αστάθεια στις τιμές των καυσίμων, οι εθνικοί φόροι και το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών των αερομεταφορών της ΕΕ προστίθενται στη δύσκολη συγκυρία”.
Με έντονο το αίσθημα της αβεβαιότητας για την κρίση της ευρωζώνης και την παγκόσμια οικονομία να οδεύει σε ύφεση, η ζήτηση για αερομεταφορές στην Ευρώπη πιθανόν να μείνει υποτονική, στην καλύτερη περίπτωση. Στους επόμενους μήνες, η διαφορά της επιβατικής κίνησης μεταξύ της ΕΕ και της “Νέας Ευρώπης” είναι πιθανό να μειωθεί, ως αποτέλεσμα δευτερογενών αποτελεσμάτων και της σημαντικής ανάπτυξης των μη-Κοινοτικών αερολιμένων στις αγορές της ΕΕ. Ως αποτέλεσμα, για ολόκληρο το 2012, η ACI Europe προβλέπει αύξηση στο σύνολο της επιβατικής κίνησης κατά 2% και μείωση -2% για την εμπορευματική κίνηση. Οποιαδήποτε επιδείνωση της ύφεσης στην Ευρώπη θα απαιτήσει αναθεώρηση προς τα κάτω.
Η δομή της ευρωπαϊκής αγοράς αερομεταφορών συνεχίζει να εξελίσσεται, αντανακλώντας νέες προσπάθειες προσαρμογής των αεροπορικών εταιρείων στις δύσκολες εμπορικές συνθήκες. Οι έξοδοι από την αγορά ήταν σημαντικές ήδη από την αρχή του έτους, με τη διακοπή λειτουργίας αρκετών αεροπορικών εταιρειών. Για εκείνες που εξακολουθούν να λειτουργούν, η επιχειρηματική πειθαρχία είναι ισχυρότερη από ποτέ, με έμφαση στην απόδοση και τον έλεγχο χωρητικότητας -συμπεριλαμβανομένων των αεροπορικών εταιρειών χαμηλού κόστους, που έτειναν να αλλάζουν αεροσκάφη μεταξύ αεροδρομίω, αντί να αυξάνουν τη χωρητικότητά τους.
Ο Jankovec σχολίασε: “Τα αεροδρόμια είχαν μείωση 46% στον αριθμό νέων αεροπορικών δρομολογίων το 2011. Αυτή είναι μια ισχυρή ένδειξη ότι οι αεροπορικές εταιρείες καθοδηγούνται πλέον όχι από την προσφορά, αλλά από τη ζήτηση. Επίσης, αυτό σημαίνε αυξημένη μεταβλητότητα των δικτύων και εποχικότητα για τα αεροδρόμια, καθώς και συνεχής και αποτελεσματική πίεση στο επίπεδο των τελών μας”.
Σύμφωνα με ανεξάρτητη μελέτη από την Copenhagen Economics, για λογαριασμό της ACI Europe και υπό τη διεύθυνση του δρ. Harry Bush, το 2010, παρά την αυξανόμενη κίνηση, τα έσοδα των αεροδρομίων, που προέρχονταν από τις επιβαρύνσεις που επιβάλλονται στις αεροπορικές εταιρείες μειώθηκαν κατά -7%, με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση για τις αεροπορικές εταιρείες πάνω από 350 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με τον προηγούμενο χρόνο.
Ο δρ Bush σχολίασε: “Στην Ευρώπη, οι αερολιμένες μπορούν και ανταγωνίζονται και οι περισσότεροι από αυτούς δε θα έπρεπε να απαιτούν οικονομική ρύθμιση. Η δημιουργία ενιαίας αγοράς αερομεταφορών δε δημιούργησε μόνο μια ανταγωνιστική αεροπορική αγορά, αλλά έχει αλλάξει δομικά και το επιχειρηματικό περιβάλλον βάσει του οποίου λειτουργούν τα αεροδρόμια, δημιουργώντας πιο ανταγωνιστική την αγορά”.
Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν είναι έκπληξη το γεγονός ότι η βελτίωση των εσόδων στα αεροδρόμια οφείλεται κυρίως στα εμπορικά έσοδα. Τα έσοδα αυτά έχουν δείξει μια αξιοσημείωτη αντοχή -αυξάνονται κατά 14%, ως αποτέλεσμα της συνεργασίας ανάμεσα στα αεροδρόμια και τους επιχειρηματικούς εταίρους τους. Ωστόσο, η ACI Europe κατήγγειλε και πάλι τον καταχρηστικό “κανόνα της μίας τσάντας” που εφαρμόζεται από ορισμένες αεροπορικές εταιρείες. Ο κανόνας αυτός αποτελεί μείζονα απειλή για την ικανότητα των αεροδρομίων να διατηρήσουν και να αυξήσουν τα έσοδα λιανικής τους- ένα βασικό παράγοντα, που συμβάλλει και στην ανάπτυξη των υποδομών τους.