Οι ασύλληπτες επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού στην αεροπορική βιομηχανία.
Γράφει ο Αλέξης Αντιμάντο
Οι πρωτοφανείς σκηνές που παρακολουθούμε τους τελευταίους μήνες σε ολόκληρο τον κόσμο εξαιτίας του ξεσπάσματος της πανδημίας του κορονοϊού (Covid-19) μοιάζουν να είναι βγαλμένες από ταινία επιστημονικής φαντασίας. Οι άνθρωποι κλεισμένοι στα σπίτια τους, οι πόλεις ερημωμένες και η παγκόσμια οικονομία να έχει μπει για τα καλά στον πάγο. Η εφαρμογή και τήρηση της αυστηρής καραντίνας καθώς και το lockdown για σχεδόν δύο μήνες σε παγκόσμια κλίμακα δείχνουν να αποδίδουν καρπούς και δεν είναι λίγες οι χώρες που, λαμβάνοντας υπόψη τα θετικά δείγματα των προαναφερθέντων μέτρων και τον αισθητό περιορισμό της ασθένειας, έχουν ήδη αρχίσει να επιστρέφουν βήμα βήμα στην κανονικότητα. Αυτή η επιστροφή ωστόσο θα είναι εκ των πραγμάτων αργή και σταδιακή, με τη προσοχή όλων να στρέφεται πλέον στην παγκόσμια οικονομία, η οποία έχει πληγεί τρομερά, και η επανεκκίνηση της αποτελεί αναμφισβήτητα το επόμενο μεγάλο στοίχημα.
Η βιομηχανία των αεροπορικών μεταφορών είναι από τους τομείς της οικονομίας που επλήγησαν σχεδόν όσο κανένας άλλος από την πανδημία του κορονοϊού. Μάλιστα δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι από εδώ και στο εξής τίποτα δεν θα είναι το ίδιο με πριν αφού οι συνέπειες του covid-19 στον αεροπορικό κλάδο είναι τεράστιες και η ανάκαμψη, δηλαδή η επιστροφή στα επίπεδα του 2019, δεν αναμένεται να λάβει χώρα νωρίτερα από το 2023, αν υιοθετήσουμε τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις και αναλύσεις.
Με το ξέσπασμα και την εξάπλωση της πανδημίας μια μια οι χώρες προχώρησαν σε αναστολή των πτήσεων καθώς και στο κλείσιμο των συνόρων τους προκειμένου να αποφευχθεί η μαζική και ανεξέλεγκτη διασπορά του ιού. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα όλες οι προγραμματισμένες διεθνείς πτήσεις να ακυρωθούν ενώ σχεδόν σε όλες τις χώρες διατηρήθηκε μόνο ένας μικρός αριθμός εσωτερικών πτήσεων. Κάτι ανάλογο στο παρελθόν δεν έχει ξανασυμβεί, να παγώσουν δηλαδή σε παγκόσμιο επίπεδο και για τόσο εκτεταμένο χρονικό διάστημα οι αεροπορικές μεταφορές, και η αλήθεια είναι ότι βρισκόμαστε ενώπιον μιας πρωτοφανούς κρίσης στον χώρο.
Τα στατιστικά στοιχεία και οι αριθμοί μιλούν από μόνα τους άλλωστε. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ιστοσελίδα Statista, o αριθμός των προγραμματισμένων πτήσεων σε ολόκληρο τον κόσμο, την εβδομάδα που ξεκίνησε στις 4 Μαΐου του τρέχοντος έτους, ήταν κατά 69,9% μειωμένος σε σχέση με τον αριθμό των πτήσεων που εκτελούνταν την ίδια χρονική περίοδο πέρυσι ενώ τον φετινό Απρίλιο είχαμε κατά μέσο όρο παγκοσμίως 29.000 πτήσεις την ημέρα, την στιγμή που τον Απρίλιο του 2019 πραγματοποιούνταν σχεδόν 120.000 πτήσεις ημερησίως. Μόνο στην Ιταλία, που ακόμα μετράει τις πληγές της από το φονικό πέρασμα του ιού, οι πτήσεις αυτό το χρονικό διάστημα είναι κατά 98% μειωμένες σε σχέση με πέρυσι. Αλλά και στην Κίνα, τη χώρα προέλευσης του κορονοϊού, η επιβατική κίνηση εκτιμάται ότι θα είναι μειωμένη κατά 87 εκατομμύρια επιβάτες μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2020. Οι αναλυτές πάντως τοποθετούν την Ευρώπη στην δυσμενέστερη θέση, αφού σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους η επιβατική κίνηση στην γηραιά ήπειρο, το δεύτερο τετράμηνο του 2020, θα είναι πεσμένη κατά 90%, όσο παραμένουν σε ισχύ οι αυστηροί περιορισμοί στις μετακινήσεις και τα ταξίδια. Η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (ΙΑΤΑ) εκτιμά πως η απώλεια εσόδων των αεροπορικών εταιριών ανέρχεται στα 314 δισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως, τα δε αεροδρόμια αναμένεται να έχουν απώλειες 17 δισεκατομμύρια δολάρια στη Βόρεια Αμερική και 25 δισεκατομμύρια δολάρια στην Ευρώπη. Επιπλέον από τις ακυρωμένες πτήσεις όλο αυτό το διάστημα οι ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες χρωστούν 10 δισεκατομμύρια δολάρια.
Όπως είναι αναμενόμενο οι αερομεταφορείς, εν μέσω αυτής της χαοτικής και άνευ προηγούμενου κατάστασης που έχει διαμορφωθεί, καλούνται να πάρουν γενναίες και επίπονες αποφάσεις για να εξασφαλίσουν πρωταρχικά την ίδια τους την επιβίωση τους και δευτερευόντως για να περιορίσουν τις ζημίες και να βγουν όσο γίνεται πιο δυνατοί από την κρίση. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η επόμενη μέρα θα βρει τις αεροπορικές εταιρείες, που θα καταφέρουν να μείνουν όρθιες, σημαντικά αποδυναμωμένες έως και συρρικνωμένες. Στην Ευρώπη ο όμιλος Lufthansa, που εκτός από την Lufthansa περιλαμβάνει και τις Swiss, Austrian Airlines, Brussels Airlines, Eurowings και Air Dolomiti, έκανε γνωστό ότι θα μειώσει σημαντικά τον στόλο όλων των παραπάνω εταιρειών, γεγονός που συνεπάγεται και την αισθητή ελάττωση του πτητικού έργου τους ενώ παύει οποιαδήποτε δραστηριότητα leasing. Yπενθυμίζεται ότι από τα πρώτα μέτρα που πήρε ο όμιλος μόλις ξέσπασε η κρίση του κορονοϊού ήταν να βάλει πρόωρα λουκέτο στην Germanwings. Όλα τα παραπάνω φαντάζουν πολύ λογικά, δεδομένου ότι ο γερμανικός κολοσσός, κάθε μήνα που περνάει με τα αεροπλάνα του καθηλωμένα, «καίει» περίπου 103 δισεκατομμύρια ευρώ. Σε δεινή θέση βρίσκεται και η IAG, ο όμιλος στον οποίο ανήκουν οι British Airways, Iberia, Vueling, Aer Lingus και Level. H IAG, με τα αεροπλάνα των αεροπορικών εταιρειών της στο έδαφος ακινητοποιημένα, κάθε μήνα «μπαίνει μέσα» 886 εκατομμύρια ευρώ. Η Βritish Airways, ο μεγαλύτερος και ιστορικότερος αερομεταφορέας του ομίλου, δια στόματος του διευθύνοντος συμβούλου της Άλεξ Κρουζ, χαρακτήρισε την κατάσταση πιο σοβαρή απ ́ό,τι έδειχναν οι αρχικές εκτιμήσεις και τόνισε πως η εταιρία θα πρέπει να προβεί σε βαθιές τομές ούτως ώστε να εγγυηθεί το μέλλον της ενώ επεσήμανε πως δεν μπορεί να εξαρτάται επ ́αόριστον από την κρατική βοήθεια και τα χρήματα των Βρετανών φορολογουμένων και πως θα πρέπει να βασιστεί στις δικές της δυνάμεις. Οι Βρετανικές Αερογραμμές γνωστοποίησαν πως σκοπεύουν να μειώσουν κατά 12,000 υπαλλήλους το έμψυχο δυναμικό τους, το οποίο αριθμεί συνολικά 42,000 εργαζόμενους. Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι Ryanair και Virgin Atlantic που ανακοίνωσαν ότι θα προχωρήσουν σε 3,000 απολύσεις. Η δεύτερη μάλιστα ενημέρωσε ότι θα σταματήσει να πετάει από το αεροδρόμιο Γκάτουικ και ότι θα χρησιμοποιεί πλέον ως βάση της το αεροδρόμιο Χίθροου.
Στην Γαλλία η Air France, μετά από μακρές διαβουλεύσεις, κατάφερε να πάρει κρατική βοήθεια από την κυβέρνηση ύψους 7 δισεκατομμυρίων ευρώ, υπό τον όρο όμως ότι δεν θα ανταγωνίζεται τους σιδηροδρόμους σε εσωτερικά δρομολόγια. Στις ΗΠΑ η Southwest Airlines ακύρωσε το 50% των πτήσεων της μέχρι τέλος Ιουνίου και πάγωσε μέχρι νεοτέρας τις παραδόσεις των καινούργιων Boeing 737 Max που είχε παραγγείλει προ κρίσης, η Alaska Airlines απέσυρε ήδη 12 αεροσκάφη και σχεδιάζει να θέσει εκτός υπηρεσίας ακόμη 7, η United Airlines θα κόψει 3,450 θέσεις εργασίας ενώ η American Airlines απέσυρε πρόωρα από τον στόλο της όλα τα Boeing 757 και 767, τα Embraer 190 καθώς και αρκετά Airbus A330-300. Στην Αυστραλία, τέλος, στο χείλος της καταστροφής βρίσκεται η Virgin Australia η οποία απέλυσε 8,000 υπαλλήλους και αναζητεί εναγωνίως επενδυτές για να αποφύγει το λουκέτο. Από την κρίση αυτή δεν θα μπορούσαν να μείνουν ανεπηρέαστοι ασφαλώς και οι σημαντικότεροι κατασκευαστές αεροσκαφών, οι Airbus και Boeing, οι οποίοι χαμήλωσαν τους ρυθμούς κατασκευής αεροσκαφών σε αρκετές μονάδες παραγωγής σε Ευρώπη και Αμερική ενώ έθεσαν και αρκετούς εργαζόμενους σε διαθεσιμότητα. Γεγονός που μοιραία θα οδηγήσει σε λιγότερες καθώς και καθυστερημένες παραδόσεις αεροσκαφών προς τις αεροπορικές εταιρείες τους επόμενους μήνες.
Ένας τομέας της οικονομίας τόσο γιγάντιος αλλά και σημαντικός όπως οι αεροπορικές μεταφορές, δεν είναι εύκολο να πάψει να υπάρχει όσες οικονομικές κρίσεις και αν έρθουν, αυτό έχει φανεί άλλωστε και στο παρελθόν και είναι και λογικό αφού αποτελεί μια τεράστια κατάκτηση της ανθρωπότητας που συμβάλλει όχι μόνο στη παγκόσμια οικονομία μα κυρίως στην διευκόλυνση και την αναβάθμιση της ζωής των ανθρώπων.
Ωστόσο θα πρέπει να είμαστε σίγουροι και προετοιμασμένοι ότι θα δούμε σαρωτικές εξελίξεις και αλλαγές στην βιομηχανία, σε μια διαδικασία που θα διαρκέσει τουλάχιστον τρία χρόνια, σύμφωνα με τους αναλυτές, και μέσω της οποίας οι αερομεταφορείς που θα καταφέρουν να παραμείνουν ζωντανοί, θα θωρακιστούν για το αβέβαιο μέλλον που ξημερώνει.
