Καθώς τα προγράμματα για τα F‑35 και την αναβάθμιση των F‑16 σε Viper εξελίσσονται ομαλά, η ηγεσία της Πολεμικής Αεροπορίας στρέφεται ήδη στη νέα εποχή των «επιχειρήσεων 5ης γενιάς».
Στο επίκεντρο βρίσκεται το UAV Valkyrie των ΗΠΑ, το οποίο αξιολογείται διεξοδικά, με βασική προϋπόθεση η παραγωγή του να πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα.
Στον σημερινό εναέριο επιχειρησιακό σχεδιασμό, το δόγμα του «Loyal Wingman» (Πιστός Συνοδός) αποτελεί μία από τις σημαντικότερες καινοτομίες. Πρόκειται για UAV που λειτουργεί αυτόνομα ή ημιαυτόνομα σε στενή συνεργασία με επανδρωμένα μαχητικά, αποτελώντας έναν πολλαπλασιαστή ισχύος και ασφάλειας.
Η Πολεμική Αεροπορία προετοιμάζεται να εντάξει τέτοια συστήματα σε αποστολές προστασίας των ακριβών F‑35, Rafale και F‑16 Viper, υιοθετώντας μια δομή μάχης προσαρμοσμένη στις ανάγκες stealth επιχειρήσεων.
Στην πράξη, το Loyal Wingman είναι ένα UAV με στοιχεία τεχνητής νοημοσύνης και stealth σχεδίασης, το οποίο λειτουργεί ως «δεύτερο αεροσκάφος» δίπλα στο επανδρωμένο μαχητικό. Η μεγάλη διαφορά από τα συμβατικά drones είναι η ικανότητα αυτόνομης λήψης αποφάσεων και η συνεχής, ασφαλής ροή δεδομένων προς τον πιλότο.
Έχοντας τη δυνατότητα εκτέλεσης σύνθετων αποστολών —από πτήση σε σχηματισμό και αναγνώριση, έως ηλεκτρονικό πόλεμο και χρήση όπλων— το σύστημα μεταφέρει στον πιλότο ένα σημαντικό επιχειρησιακό «βάρος», επιτρέποντάς του να επικεντρώνεται στη συνολική τακτική εικόνα της αποστολής. Σε επιχειρησιακό επίπεδο, μπορεί να λειτουργεί σε σχηματισμούς 1 έως 4 UAV υπό την καθοδήγηση του πιλότου.
Το δόγμα των Collaborative Combat Aircraft (CCA) αποτυπώνει αυτόν ακριβώς τον ρόλο: ένα συνεργατικό μαχητικό που δεν αντικαθιστά τον άνθρωπο, αλλά ενισχύει θεαματικά τις δυνατότητές του.
Η λειτουργία του CCA σε πεδίο μάχης
Το UAV αναλαμβάνει ρόλους πρώτης γραμμής:
- Ανίχνευση (Sensor):
Πετά σε προωθημένη θέση, εντοπίζοντας απειλές και μεταφέροντας κρίσιμα δεδομένα στο επανδρωμένο αεροσκάφος. - Επίθεση (Shooter):
Μεταφέρει επιπλέον οπλισμό και μπορεί να εκτελέσει στοχευμένες προσβολές κατόπιν εντολής του πιλότου. - Αύξηση επιβιωσιμότητας:
Μπορεί να αναλάβει υψηλού ρίσκου αποστολές σε περιβάλλον ισχυρής αεράμυνας, προστατεύοντας το μαχητικό και τον πιλότο.
Η υιοθέτηση των CCA δημιουργεί μια νέα επιχειρησιακή δυναμική: περισσότερα διαθέσιμα μέσα (mass) με χαμηλότερο κόστος και σαφώς μειωμένο κίνδυνο για τον ανθρώπινο παράγοντα.
Ο Αρχηγός ΓΕΑ, Αντιπτέραρχος Δημοσθένης Γρηγοριάδης, έχει επιβεβαιώσει ότι η προμήθεια CCA – Loyal Wingman αποτελεί κεντρική προτεραιότητα της Πολεμικής Αεροπορίας.
Σύμφωνα με πληροφορίες του enikos.gr, το XQ‑58A Valkyrie είναι το σύστημα που εξετάζεται πιο εντατικά. Ο ρόλος του είναι να ενισχύει το F‑35 σε αισθητήρες, όπλα και εμβέλεια, λειτουργώντας ως αυτόνομος συνεργάτης. Ο πιλότος δεν το χειρίζεται άμεσα, αλλά δίνει εντολές υψηλού επιπέδου όπως «Ερεύνησε την περιοχή», «Πάρε θέση ηλεκτρονικού πολέμου» ή «Επίθεση στον στόχο».
Η επικοινωνία του με το F‑35 γίνεται μέσω τακτικών ζεύξεων δεδομένων, όπως το Multi‑Function Data‑Link (MADL), που προσφέρουν υψηλό επίπεδο ασφάλειας.
Εξοπλισμένο με δυνατότητες ηλεκτρονικής επίθεσης, μπορεί να «τυφλώνει» εχθρικά ραντάρ ή να εκτρέψει πάνω του πυραύλους, προστατεύοντας το πολύτιμο μαχητικό. Παράλληλα, φέρει εσωτερικά επιπλέον οπλισμό, όπως βόμβες GBU‑39, αυξάνοντας τη φονικότητα της αποστολής.
Το κόστος παραγωγής του ανέρχεται στα 5,5 εκατ. δολάρια, με προοπτική σημαντικής μείωσης σε περίπτωση μεγάλης παραγωγής, καθιστώντας το ιδιαίτερα αποδοτικό σε σχέση με το επιχειρησιακό όφελος που παρέχει.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι βασική απαίτηση της Πολεμικής Αεροπορίας είναι το επιλεγμένο σύστημα να συνοδεύεται από πλήρη δικαιώματα παραγωγής στην Ελλάδα, κάτι που θα επιτρέψει μαζική παραγωγή, δημιουργία εφοδιαστικής αλυσίδας και σημαντική μείωση κόστους.
