Γράφει ο Αλέξης Αντιμάντο
Η βιομηχανία των αεροπορικών μεταφορών έχει σημειώσει τις τελευταίες δεκαετίες εξαιρετικά σημαντική ανάπτυξη, επιτρέποντας την γρήγορη και ασφαλή μεταφορά ανθρώπων και αγαθών από την μια γωνιά του πλανήτη στην άλλη. Κάτι τέτοιο, ασφαλώς, δεν θα ήταν εφικτό δίχως την συμβολή εμβληματικών αεροσκαφών που χάρη στις επιδόσεις αλλά και την αξιοπιστία τους προτιμήθηκαν -και ακόμα προτιμούνται- από αμέτρητους αερομεταφορείς σε όλον τον κόσμο.
Boeing 737
H οικογένεια των Boeing 737 είναι η πιο πετυχημένη σειρά επιβατικών αεροσκαφών στην ιστορία της πολιτικής αεροπορίας. To πρώτο μοντέλο της οικογένειας, το 737-100 έκανε την εμφάνιση του στα τέλη της δεκαετίας του ΄60 και η πρώτη εταιρία που το χρησιμοποίησε ήταν η Lufthansa ενώ λίγο αργότερα έκανε την εμφάνιση του και το 737-200 για λογαριασμό της United. Η Boeing λάνσαρε την δεκαετία του ΄80 την «Κλασική Σειρά» («Classic Series») που αποτελείται από τα 737-300/400/500 και την δεκαετία του ΄90 τη «Νέα Γενιά» 737 («Next Generation») που περιλαμβάνει τα 737-600/700/800/900. Η αμερικανική κατασκευάστρια εταιρία παρουσίασε, προ τριετίας, την τελευταία και πιο προηγμένη, απ΄όλες τις απόψεις, σειρά της οικογένειας 737, τα Boeing 737 ΜΑΧ 7/8/9. Aπό το 1967 μέχρι σήμερα η Boeing έχει πουλήσει πάνω από 15,000 αεροσκάφη 737.
Airbus A320
Η οικογένεια Airbus Α320 είναι η ευρωπαϊκή απάντηση στο Boeing 737 και αποτελείται από τα μοντέλα Α318, Α319, Α320 και Α321. Το Α320 είναι ο πρώτος τύπος της ομώνυμης οικογένειας που κατασκευάστηκε, το 1987, και τέθηκε σε εμπορική υπηρεσία με τα χρώματα της Air France το 1988. Το μακρύτερο μοντέλο της σειράς, το Α321, εμφανίστηκε το 1994 και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από την Lufthansa ενώ δύο χρόνια μετά ακολούθησε το μικρότερο Α319. Τέλος, το βραχύσωμο Α318, το πιο μικρό αεροσκάφος της οικογένειας Α320 που αποκαλείται και «Baby Airbus», μπήκε στην αγορά το 2003. Η Airbus το 2010 ανακοίνωσε την κατασκευή της νέας γενιάς Α320, τα Α320neo, τα οποία και άρχισε να παραδίδει από το 2016 στους αγοραστές τους. Σε σχέση με την προηγούμενη σειρά Α320, τα αεροσκάφη της νέας γενιά Α320neo διαθέτουν κινητήρες προηγμένης τεχνολογίας καθώς και ακροπτερύγια (sharklets) που συμβάλλουν στην μείωση της κατανάλωσης καυσίμου. Aπό τα τέλη της δεκαετίας του ΄80 μέχρι σήμερα η Airbus έχει πουλήσει σχεδόν 14,500 αεροσκάφη της οικογένειας Α320, της δεύτερης πιο επιτυχημένης σειράς επιβατικών αεροσκαφών στον κόσμο.
Airbus A330/340/350
Τα A330 και Α340 σχεδιάστηκαν την ίδια εποχή από την Airbus αλλά εμφανίστηκαν στην αγορά με διαφορά ενός έτους. Το Α330, που σαν τύπος αεροσκάφους είναι παράγωγο του Α300, πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση το 1992 και μπήκε σε εμπορική υπηρεσία το 1994 από την Air Inter. Είχε προηγηθεί στο μεταξύ το ντεμπούτο του τετρακινητηρίου Α340, που πέταξε για πρώτη φορά το 1991 και τέθηκε σε εμπορική υπηρεσία το 1993 από τις Air France και Lufthansa. Ο σχεδιασμός των δύο αεροσκαφών υπήρξε παράλληλος, γεγονός που μαρτυράται και από την κοινή άτρακτο και τα κοινά φτερά των Α330 και Α340-200 και -300. Ωστόσο η μοίρα των δύο τύπων δεν υπήρξε κοινή αφού το μεν Α340 έπαψε να κατασκευάζεται πλέον σε αντίθεση με το Α330 που εξελίχθηκε και μεταμορφώθηκε στο υπερσύγχρονο Α330neo. Επιπλέον, το Α330 αποτέλεσε και πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία ενός νέου δικινητηρίου αεροσκάφους ευρείας ατράκτου, του Α350. Το τελευταίο εισήχθη στην αγορά το 2015, από την Qatar Airways, ως αντικαταστάτης του Α340 και με σκοπό να κοντράρει τα Boeing 777 και 787 Dreamliner. Τα Α330neo και Α350 αποτελούν, σε μεγάλο βαθμό, το μέλλον των αεροπορικών μεταφορών καθώς και τα καμάρια της ευρωπαϊκής κατασκευάστριας εταιρίας στα οποία ποντάρει πολλά. Σημειώνεται ότι η Airbus, από το 1991 μέχρι σήμερα, έχει πουλήσει περισσότερα από 3,000 αεροπλάνα της οικογένειας Α330/340/350.
McDonnell Douglas DC-9
To DC-9 συστήθηκε στην αεροπορική βιομηχανία το 1965 και πέταξε εμπορικά για πρώτη φορά με τα χρώματα της Delta Air Lines. Η παραγωγή του διήρκεσε σχεδόν δεκαεπτά χρόνια και σε αυτό το διάστημα κατασκευάστηκαν περίπου 1,000 αεροσκάφη. Το 1980 εμφανίστηκε η σειρά MD-80, που περιλαμβάνει τα μοντέλα ΜD-81/82/83/87/88 ενώ το 1993 μπήκε στην αγορά και το MD-90. Τόσο τα αεροσκάφη της σειράς MD-80 όσο και αυτά της MD-90 αποτελούν παραλλαγές του βασικού μοντέλου DC-9. Aξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στην ίδια οικογένεια ανήκει και το Boeing 717, που τέθηκε σε εμπορική υπηρεσία το 1999 και το οποίο αρχικά θα ονομαζόταν MD-95 αλλά άλλαξε όνομα μετά την απορρόφηση της ΜcDonnell Douglas από την Boeing το 1997. Από το 1965, που κατασκευάστηκε το πρώτο DC-9, μέχρι το 2006, που έληξε η παραγωγή του Boeing 717, πουλήθηκαν πάνω από 2,400 αεροσκάφη της οικογένειας DC-9.
Boeing 777
To Boeing 777 άνοιξε για πρώτη φορά τα φτερά του το 1994 και τέθηκε σε εμπορική υπηρεσία ένα χρόνο αργότερα με τα χρώματα της United Airlines. Με τους τεράστιους κινητήρες που διαθέτει -των οποίων η διάμετρος είναι μεγαλύτερη από την διάμετρο της καμπίνας ενός Boeing 737- το Triple Seven αποτελεί το μεγαλύτερο δικινητήριο αεροσκάφος στον κόσμο. Η Boeing κατασκεύασε το 777 προς αντικατάσταση γηρασμένων αεροσκαφών ευρείας ατράκτου καθώς και για να γεφυρώσει την διαφορά χωρητικότητας που υπήρχε μεταξύ των 747 και 767. Είναι το πρώτο αεροσκάφος που σχεδιάστηκε εξ’ολοκλήρου με την βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή και γνώρισε τόση επιτυχία που πλέον αποτελεί best-seller, προσπερνώντας το 2014 σε πωλήσεις ακόμα και το 747. H Emirates, με πάνω από 160 αεροσκάφη, είναι η αεροπορική εταιρία με τα περισσότερα Triple Seven στον στόλο της. Εντός του 2019 η Βοeing αναμένεται να πραγματοποιήσει την πρώτη πτήση του νεότερου μοντέλου της σειράς 777, του 777Χ ενώ από το 2020 θα αρχίσει να παραδίδει και τα πρώτα αεροσκάφη σε αερομεταφορείς. Η Boeing έχει πουλήσει σχεδόν 2,000 Triple Seven μέχρι σήμερα, συμπεριλαμβανομένων και των 777Χ.
Boeing 727
To τρικινητήριο 727 αποτέλεσε ένα πραγματικά πρωτοποριακό αεροσκάφος για την εποχή του, καθώς ήταν ταχύτατο και επέτρεπε στις αεροπορικές εταιρίες να εκτελούν δρομολόγια μικρής και μεσαίας απόστασης προς λιγότερο εξυπηρετούμενα και ανεπτυγμένα αεροδρόμια με μικρούς διαδρόμους προσγείωσης. Το 727 εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ΄60, ήταν το μοναδικό τρικινητήριο αεροσκάφος που κατασκεύασε η Boeing και η παραγωγή του τερματίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του ΄80. Πολλές αεροπορικές εταιρίες απ’όλον τον κόσμο χρησιμοποίησαν το 727, μεταξύ των οποίων και η δική μας Ολυμπιακή που είχε πάνω από 10 στον στόλο της. Αν και κάποτε πολύ δημοφιλές και αξιόπιστο, με το πέρασμα των χρόνων και την εμφάνιση νέων σύγχρονων αεροσκαφών το 727 σταδιακά μπήκε στο περιθώριο και μέχρι τις αρχές του 2000 είχε αποσυρθεί από τους περισσότερους αερομεταφορείς. Από το 1962 που άρχισε η κατασκευή του 727 μέχρι το 1984 που τερματίστηκε, η Boeing κατάφερε να πουλήσει 1,832 αεροσκάφη του εν λόγω τύπου.
Boeing 747
Το 747 ή Jumbo, με την χαρακτηριστική του καμπύλη εμφανίστηκε στην αεροπορική βιομηχανία το 1970 και άλλαξε μια για πάντα τα δεδομένα στον χώρο των αερομεταφορών. Η «Βασίλισσα των Αιθέρων», παρατσούκλι που δόθηκε δικαιωματικά στο Jumbo χάρη στις τρομερές επιδόσεις καθώς και την επιβλητική εμφάνιση του, υπήρξε το πρώτο αεροσκάφος ευρείας ατράκτου που κατασκευάστηκε ποτέ. Πέρα από την τεράστια συμβολή του στην μεταφορά, για δεκαετίες, ανθρώπων και αγαθών απ’άκρη σ’άκρη στον πλανήτη, τόσο ως επιβατικό όσο και ως φορτηγό αεροπλάνο (cargo), το 747 έχει χρησιμοποιηθεί για την μεταφορά του Διαστημικού Λεωφορείου της NASA (Space Shuttle) αλλά και σαν προεδρικό αεροσκάφος από την Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία (Air Force One). H σειρά Boeing 747 περιλαμβάνει τα μοντέλα 747-100/200/300/400/SP καθώς και το πιο πρόσφατο 747-8 που κυκλοφόρησε το 2011. Σήμερα το Jumbo έχει απωλέσει τεράστιο μερίδιο της αγοράς αφού όλο και περισσότεροι αερομεταφορείς το αντικαθιστούν με νεότερα, πιο αποδοτικά αεροσκάφη -όπως τα Α350, 777 και 787- και χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον ως φορτηγό αεροπλάνο από μεγάλες εταιρίες cargo. Από την δεκαετία του ’60 που ξεκίνησε η παραγωγή του μέχρι σήμερα η Boeing έχει πουλήσει 1,572 Jumbo.
Boeing 787 Dreamliner
Το 787 Dreamliner παρουσιάστηκε από την Boeing to 2007, πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση το 2009 και μπήκε σε υπηρεσία το 2011, από την All Nippon Airways. Συγκαταλέγεται εκ των πλέον σύγχρονων και εντυπωσιακών αεροσκαφών που έχουν φτιαχτεί ποτέ και ξεχωρίζει για την κατασκευή του -αποτελείται από σύνθετα υλικά και συγκεκριμένα ίνες άνθρακα και πλαστικό- αλλά και για την ευρύχωρη και φωτεινή καμπίνα του με παράθυρα πολύ μεγαλύτερα από οποιοδήποτε αντίστοιχο αεροσκάφος καθώς και αναβαθμισμένη ποιότητα αέρα με βέλτιστη υγρασία. Η σειρά 787 περιλαμβάνει τους τύπους 787-8/9 και -10, με το τελευταίο μοντέλο να ντεμπουτάρει τον Απρίλιο του 2018 με τα χρώματα της Singapore Airlines. Το 787 σχεδιάστηκε από την Boeing ως αντικαταστάτης του 767, σε σύγκριση με το οποίο μάλιστα καταναλώνει 20% λιγότερο καύσιμο. Εμπορικά το 787 έχει βγάλει μέχρι στιγμής ασπροπρόσωπη την Boeing αφού η τελευταία έχει πουλήσει περισσότερα από 1,400 Dreamliner σε πάνω από 70 πελάτες.
Boeing 767
To 767 πέταξε για πρώτη φορά το 1981 και έκανε το ντεμπούτο του στην αεροπορική αγορά ένα χρόνο μετά με την United Airlines. Η Βοeing σχεδίασε το εν λόγω αεροσκάφος ως αντικαταστάτη του, παλιάς γενιάς, 707. Υπήρξε το πρώτο αεροσκάφος που διέθετε εξ’ολοκλήρου ψηφιακό πιλοτήριο για δύο πιλότους, καθιστώντας την, επιβεβλημένη μέχρι τότε, παρουσία του ιπτάμενου μηχανικού στο κόκπιτ περιττή. Το αρχικό μοντέλο της σειράς 767 υπήρξε το 767-200 και η Boeing κατασκεύασε ακόμη δύο τύπους, το 767-300 το 1986 και το 767-400ER το 2000. Αν και αρχικά το 767 σχεδιαζόταν και προοριζόταν να εκτελεί πτήσεις προς αεροδρόμια με μικρούς διαδρόμους αποπροσγείωσης (STOL, short take-off and landing airplane), εντούτοις η χαμηλή ζήτηση ώθησε την αμερικανική κατασκευάστρια εταιρία στο να μετατρέψει το εν λόγω αεροσκάφος σε ιδανική επιλογή για διενέργεια μεσαίων και μακρινών δρομολογίων μεταξύ μεγάλων αεροδρομίων με αυξημένη επιβατική κίνηση. Στους άμεσους ανταγωνιστές του συγκαταλέγονται τα Airbus A300/310 και Α330 ενώ αξίζει να σημειωθεί πως παρόλο που κυκλοφόρησε το 787 Dreamliner, η Boeing δεν έχει σταματήσει ακόμη την παραγωγή του 767. Από το 1981 μέχρι σήμερα έχει πουληθεί 1,244 αεροσκάφη 767 από την Boeing.
Boeing 757
Tα αποκαλυπτήρια του 757 έγιναν το 1982 και το αεροσκάφος μπήκε σε υπηρεσία το 1983 με την Eastern Air Lines. Σχεδιάστηκε από την Boeing παράλληλα με το 767 και για αυτό τον λόγο τα δύο αεροσκάφη παρουσιάζουν αρκετές ομοιότητες γεγονός που επιτρέπει στις αεροπορικές εταιρίες να χρησιμοποιούν, μετά από σύντομη εκπαίδευση, τους πιλότους τους και στους δύο τύπους. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πιο πετυχημένα αεροσκάφη που έχουν κατασκευαστεί ποτέ και χάρη στη κατασκευή του μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο σε δρομολόγια μεσαίας και μεγάλης απόστασης με μεγάλη επιβατική κίνηση όσο και σε πτήσεις προς μικρότερα αεροδρόμια με μικρούς διαδρόμους αποπροσγείωσης. Στο πελατολόγιο του 757 συγκαταλέγονται μεγάλες αεροπορικές εταιρίες πλήρους εξυπηρέτησης, εταιρίες χαμηλού κόστους και τσάρτερ καθώς και εταιρίες cargo. Η οικογένεια 757 περιλαμβάνει το, αρχικό μοντέλο, 757-200 και το μακρύτερο 757-300, που εμφανίστηκε στην αγορά το 1999. Η κατασκευή των 757 τερματίστηκε οριστικά το 2004 και η Boeing πούλησε συνολικά 1,050 αεροσκάφη σε 54 πελάτες.